Meme kanseri riski, genetik faktörler, yaşam tarzı ve çevresel etmenler gibi birçok faktöre bağlı olarak değişir. İşte meme kanseri riski taşıyan bazı gruplar:

• Ailede Meme Kanseri Geçmişi Olanlar: Eğer ailenizde, özellikle de annede, kız kardeşte veya anneanne gibi yakın akrabalarda meme kanseri öyküsü varsa, bu durum riski artırabilir. Genetik yatkınlık, meme kanseri gelişme olasılığını artıran önemli bir faktördür.

• BRCA Gen Mutasyonu Olan Kadınlar: BRCA1 ve BRCA2 genlerinde mutasyon taşıyan kadınlar, meme kanseri riskini önemli ölçüde artırır. Bu gen mutasyonları, meme kanseri ve over kanseri riskini artırabilir. Bu kadınlar daha sık kontrole gitmelidir.

• Yaş: Yaş ilerledikçe meme kanseri riski artar. Özellikle 50 yaş ve üzerindeki kadınlar, daha fazla risk altındadır. Ancak, genç kadınlar da meme kanseri geliştirebilir, bu nedenle erken yaşlarda dikkatli olunmalıdır.

• Hormonal Faktörler: Erken yaşta adet görmeye başlamak (12 yaşından önce) ve geç yaşta menopoz (55 yaş ve sonrası) olmak, meme kanseri riskini artırabilir. Ayrıca, doğum kontrol hapı kullanımı ve hormon replasman tedavisi de risk faktörleri arasında yer alır.

• Aşırı Alkol Tüketimi ve Sigara İçmek: Alkol ve sigara, meme kanseri gelişiminde rol oynayan önemli çevresel faktörlerdir. Aşırı alkol tüketimi ve sigara içmek, kanser riskini artırabilir.

• Aşırı Kilo ve Obezite: Özellikle menopoz sonrası aşırı kilo ve obezite, meme kanseri riskini artıran faktörlerdendir. Yağ dokusu, vücutta östrojen üretimini artırır, bu da meme kanseri riskini yükseltebilir.

• Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli fiziksel aktivite yapmamak da meme kanseri riskini artırabilir. Fiziksel aktivite, hormon dengesini düzenler ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratır.

Meme Kanseri İçin Hangi Kontroller Yapılmalıdır?

1. Kendi Kendine Meme Muayenesi: Her kadının düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapması çok önemlidir. Kendi kendine yapılan bu basit muayene, meme kanseri bulgularını erken fark etmede yardımcı olabilir. Kadınlar, ayda bir kez, adet dönemlerinin bitiminden sonra, ellerini kullanarak memelerini kontrol etmelidir.

2. Meme Kanseri Tarama Testleri:

   • Mamografi: Mamografi, meme kanserini erken evrede tespit edebilmek için çok önemli bir tarama yöntemidir. 40 yaş ve üzerindeki kadınlar için 5-10 yılda bir kez mamografi önerilmektedir. Ancak risk altında olan kadınlar daha sık yapılmasını talep edebilir.

   • Ultrasonografi: Mamografi ile birlikte yapılması önerilmektedir. Ayrıca genç kadınlar için, mamografi yaptırmak istemeyen kadınlar için ve yoğun meme dokusu olan kadınlar için önerilmektedir. Ultrason, meme dokusundaki kistler veya tümörler hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir. Ultrason ihtiyaç halinde sıkça çekilebilir, radyasyon içermediği için kesinlikle zararı yoktur.

   • Meme Biyopsisi: Mamografi ve ultrason sonuçları şüpheli olduğunda, biyopsi yapılması gerekebilir. Bu işlemde, şüpheli bölgelerden doku örneği alınarak mikroskopla incelenir.

3. Meme Kanseri Aile Tarama Programları: Eğer ailenizde meme kanseri öyküsü varsa, genetik testler ve ileri tarama yöntemleriyle erken teşhis koyulabilir. BRCA gen testi, risk taşıyan bireylerde kanserin erken aşamalarını tespit etmek için yapılabilir.

Kendi Kendine Meme Muayenesi Nasıl Yapılır?

Kendi kendine meme muayenesi, kanserin erken belirtilerini fark edebilmek için basit ama önemli bir adımdır. İşte nasıl yapılacağına dair adımlar:

1. Ayakta Durun: Aynadan önce vücudunuzu iyi bir şekilde inceleyin. Memelerinizin şekli, boyutu veya simetrisi ile ilgili herhangi bir değişiklik var mı diye kontrol edin. Ayrıca, memelerinizde kızarıklık, şişlik veya cilt değişiklikleri olup olmadığını gözlemleyin.

2. Kolları Kaldırın: Kollarınızı yukarı kaldırarak tekrar meme dokusunu gözden geçirin. Bu pozisyon, özellikle tümörlerin fark edilmesine yardımcı olabilir.

3. Yatarak Muayene Edin: Yatarken, sağ elinizi sağ memenize, sol elinizi sol memenize yerleştirerek parmak uçlarınızla memenizin her bölgesini dikkatlice kontrol edin. Bütün meme dokusunu dairesel hareketlerle yoklayın. Kitle, sertlik veya farklılık olup olmadığını kontrol edin.

4. Daha Fazla Farkındalık İçin Eğitim Videoları: Kendi kendine meme muayenesi konusunda daha fazla bilgi edinmek ve doğru yöntemleri öğrenmek için videolar izlemek oldukça faydalıdır. Sağlık kuruluşlarının ve uzmanların yayınladığı video eğitimleri, doğru muayene teknikleri hakkında yardımcı olabilir.

Ne Zaman Kontrol Yaptırılmalı?

• Kendi kendine meme muayenesi, her ay bir kez yapılmalıdır. Adet döngüsünün bitiminden sonra en uygun zaman dilimidir.
• Mamografi: 40 yaş ve üzerindeki kadınlar için 5-10 yılda bir kez mamografi önerilmektedir.
• Ultrasonografi: Özellikle genç kadınlar veya mamografi yaptırmak istemeyen kadınlar için güvenli bir seçenektir.

Meme kanseri, erken teşhisle tedavi edilebilir bir hastalıktır. Düzenli kontroller ve kendi kendine yapılan meme muayenesi, bu kanseri erken aşamalarda fark etmenize ve tedaviye başlamak için önemli bir fırsat sunar.