Gebelik, anne ve bebeğin sağlığı açısından düzenli kontrollerin büyük önem taşıdığı bir dönemdir. Bu kontrollerin bir parçası da şeker yükleme testidir. Anne adaylarının birçoğu bu test hakkında kaygılar yaşayabilir: “Bebeğime zarar verir mi?”, “Test sırasında risk var mı?” gibi sorular sıkça sorulur. Peki, şeker yükleme testi gerçekten zararlı mıdır? Gelin, bilimsel veriler ışığında bu konuyu detaylıca inceleyelim.
Şeker Yükleme Testi Nedir?
Şeker yükleme testi, tıbbi adıyla Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT), gebelikte ortaya çıkabilen gestasyonel diyabetin (gebelik şekeri) tanısını koymak için yapılan bir testtir.
- Anne adayına belirli miktarda glukoz içeren sıvı içirilir.
- Belirlenen sürelerde kan şekeri ölçümleri yapılarak vücudun glukoza verdiği yanıt değerlendirilir.
Bu test sayesinde, gebelikte gelişen şeker hastalığı erken dönemde tespit edilerek hem anne hem de bebek için olası riskler önlenebilir.
50 gram glukoz testi için açlık şartı aranmaz, ancak 75 gram ve 100 gr glukoz testleri için 8-10 saat açlık idealdir. Gece yatmadan önce hafif bir şeyler yedikten sonra, sabah erken saatlerde testi yaptırmak idealidir.
50 gram glukoz sonucu <140 mg/dl ise normaldir. Bu durumda 100 gram OGTT testi gerekmez. Ancal 140-190 mg/dl arasında çıkarsa; 100 gram OGTT testi önerilir. 190 mg/dl üstü çıkması durumunda ise, direkt Gestasyonel Diabetes Mellitus (gebelik şekeri) tanısı konur.
Ancak testlerin hiçbirisi yapılmaksızın, rastgele bir anda kan şekeri ölçümünde 200 mg/dl çıkabilir. Bu durumda testler yapılmaksızın hasta Gestasyonel Diabetes Mellitus (gebelik şekeri) kabul edilir.
Şeker Yükleme Testi Zararlı mı?
Bilimsel çalışmalar, şeker yükleme testinin anne ya da bebek için herhangi bir zararlı etkisi olmadığını ortaya koymaktadır.
- Şu ana kadar yapılan araştırmalarda testin gebelik sağlığı üzerinde kalıcı veya olumsuz bir etkisi gösterilmemiştir.
- İçilen glukoz sıvısı, aslında günlük hayatta tüketilen bir meşrubatın içerdiği şekerden farklı değildir, sadece kontrollü şekilde uygulanır.
Yani korkulanın aksine, bu test anne adayına ve bebeğe zarar vermez.
Neden Önemlidir?
Gestasyonel diyabet, hem anne hem de bebek sağlığı için ciddi riskler barındırabilir:
- Aşırı kilo alımı ve iri bebek (makrozomi)
- Doğum travmaları
- Erken doğum riski
- Anne adayında ileride Tip 2 diyabet gelişme riski
- En korkulan risklerden birisi hipoglisemidir.
Diyabeti olan gebe yemeğini erteler ve şekerinin düşmesine (hipoglisemi) izin verirse, bebeğini kaybetme riski vardır. Dolayısı ile gebelerin, özellikle de diyabeti olan gebelerin aç kalması da çok risklidir.
Bu risklerin önlenmesi için erken tanı ve düzenli takip çok önemlidir. Şeker yükleme testi, işte bu nedenle güvenli ve gerekli bir testtir.
Özellikle vurgulamak isterim ki; gebelikte şeker testi bebeğin sağlığı için hayati bir erken teşhis sağlamaktadır. Gebelikteki şeker hastalığı, anne karnında ve sonraki hayatında bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.
Hangi gebeler, gebelik diyabeti için yüksek risk oluşturmaktadır?
- Ailesinde şeker hastalığı öyküsü olanlar,
- Fazla kilosu olan kadınlar (özellikle obez olanlar )
- Gebelikte aşırı kilo alan gebeler
- Daha önceki gebeliklerinde, gebelik diyabeti yaşamış olanlar
- Daha önce iri bebek (4000 gramdan fazla) bebek doğurmuş olan kadınlar
- Bu gebelikten önce, çok sayıda düşük yaptığını beyan eden kadınlar
- Spor hiç yapamamış ve yapmayan kadınlar
- İleri Anne Yaşı
- Polikistik Over Sendromu (PKOS)
- Çoğul gebelik (ikiz, üçüz vb.).
Genellikle 24. ve 28. haftalar arasında yapılsa da, yukarıda bahsedilen riski yüksek olan kadınlarda gebeliğin ilk haftalarından itibaren yapılabilir. Ayrıca daha önce yaptırmamış, şu anda 28 haftadan daha sonraki herhangi bir hafta da gelmiş olan gebelerde dahi yapılabilir.
Tedavi ve Yönetimi:
Gebelikte diyabetinde Güç Sizin Elinizde !!!
- Amaç: Tedavi sadece ilaçtan ibaret değildir, yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilmektedir.
- Ana Noktalar:
- Diyet: Bir diyetisyenle çalışmanızı öneririm.
- Egzersiz: Güvenli ve düzenli fiziksel aktivite (yürüyüş vs.)
- Kan Şekeri Takibi: Evde düzenli kan şekeri ölçümünün ve kaydedilmesi.
- İlaç/İnsülin: Gerekirse insülin tedavisi (korkulacak bir şey değildir).
Cilde yapıştırılan ölçüm sensörleri ile parmak delmeye gerek kalmadan kan şekeri gün boyunca kolayca cep telefonlarından takip edilebilmektedir. Bu yöntem, diyabet takibinde hastaların yaşam konforunu önemli ölçüde artırak, düzenli bilgilendirme ve liste/grafik oluşmasında da kolaylık sağlamaktadır.
Sonuç: Güvenle Yaptırabilirsiniz
Gebelikte yapılan şeker yükleme testinin şu ana kadar bilinen bir yan etkisi veya zararı yoktur. Aksine, hem annenin hem de bebeğin sağlığı için olası riskleri önceden belirlemek adına çok önemli bir adımdır.
Unutmayın, her gebelik özeldir. Test hakkında endişeleriniz varsa mutlaka kadın doğum uzmanınızla paylaşın. Doğru bilgi ve düzenli takip, gebeliğinizi daha sağlıklı ve güvenli hale getirecektir.
Ayrıca gebelik diyabeti olan kadınların, doğumlarından sonra da diyabeti devam edebilir. Dolayısı ile doğumdan sonrası da diyabet için riski artmış olup, düzenli şeker kontrolleri yaptırmaları önerilmektedir.
Not: Bu konuda T.C. Sağlık bakanlığının websitesinde basın açıklaması da mevcuttur. Aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.